Frig Vadisi : Hayallerimden biri Türkiye’nin yürüyüş yollarını yürümektir. Yürüyerek de bir çok yeri keşfetmek vardı aklımda bu yüzden zamanında bu yollara ait kitapları temin etmiştim.
Hevesti benimki işte. Hala daha yürüyemedim malesef. Ama Kütahya’dan Afyon’a geçince aklımda hemen buradaki frig vadilerini görmek amacım oldu. İçim bir kıpır kıpır heyecan büründü. Ama yeterli gelmeyeceğini biliyordum benim ki tamamen bir kaç saatten ibaret olan bir keşif olacaktı. Ama tekrar buralara gelip buraları yürüyerek keşif yapacağıma inanıyorum sadece cesaret ve sabır işi gerçekten. Şimdilik tadımlık olarak ön bir bilgi olması amacıyla yola koyuldum.
Buralara ilk geldiğimde gördüğüm şey bölgede gezen insan çok olmadığı için fazla dokunulmamış turistik tesislerin eline yaman olmadığıydı.. Bundandır ki doğa ve tarih ile baş başa gezebileceğiniz güzel bir yer. Buralara giriş ücreti yok. Kışın çok soğuk geçeceğinden daha çok havaların ısındığı zaman dilimlerinde gelmeniz daha iyi olacaktır. Milli Park kapsamına alınacak kadar da özen verilmemiş malesef buralara.
Genellikle insanlar buraya araba ile gezdiklerini duydum. Ama bence burayı yani Frigler vadilerini Frig yolunda günlerce yürüyerek ya da bazı noktalarına bir kaç gününüz ayırarak gezince tatmin olacağınızı düşünüyorum. Benim zamanım kısıtlı olduğu için oradan oraya geçerek günübirlik gezmiş oldum. Bu gezme çabam benim için bir ön izlenim olmuş oldu. Gezdikten sonra aslında bir çok noktayı kaçırmış olduğumu da gün sonunda farkında oldum.
Sizin için Friglerin tarihini ve bir kaç efsanesini anlattıktan sonra gezdiğim yerlerin kesitlerin dışında kaçırmamanız gereken gezilecek yerlerin listesini bu yazının sonuna ekleyeceğim ki aklınızda veya gezi notlarunızda yer alır.
Ama ilk önce Frigler hakkında bir kaç bilgiler edinelim birlikte. Tarihine baktığımızda ise bölgeye adını veren Frigler Hititler in dağılmaya başladığı MÖ 1200 yıllarından itibaren Balkanlar’dan, Trakya ve Boğazlar üzerinden gelen Trak kökenli yani Balkan kökenli halklardır.. Friglerin kurduğu krallığın siyasi olarak başkenti Ankara’daki Polatlı yakınındaki Gordion’dur.
Frigler, MÖ. 7. yy’da Kaflaslar üzerinden gelen Kimmerlerin saldırısı sonucu güçlerini yitirmeye başlamış varlıklarını zaman içinde küçük gruplar halinde sürdürmeye devam etmişler. Friglerin ardından bölgeye sırasıyla Lidyalılar, Persler, Romalılar, Bizanslar, Selçuklular ve Osmanlılar egemen olmuş.
Friglerin yazılı kaynaklarından bilinen ilk kralı başkente adını vermiş olan Gordios’dur. Oğlu ise en meşhur Frig Kralı Midas’tır. Öyle meşhur ki adı iki efsaneye konu olmuş.
Eşek Kulaklı Midas Efsanesi
Bu efsanelerde birinde Kral Midas, kır tanrısı Pan ile tanrı Apollon arasında yapılacak çalgı çalma yarışında jüri üyesi olarak yer alır. Midas yarışmada oyunu Pan’dan yana kullanınca Apollon buna çok kızar ve sonrasında olanlar olur.. Güçlü Apollon Midas’ın eşek kulağına dönüştürerek cezalandırır. Çaresiz Midas bu ayıbını kapatmak için Friglerin kullandığı şapkadan giymeye başlar; şapkasını çıkarmak zorunda olduğu tek yer ise berberinin yanı olur. Berberin bu durumu kimseye söylemeyeceği üzerine yemin ettirir.
Berber yemin eder etmesine ancak zamanla bu sır kendisine ağır gelmeye başlayınca bir gün etrafta kimsenin olmadığını düşündüğü Frigya’nın sazlıklarına “Kral Midas’ın eşek kulakları var” diye fısıldayarak üzerindeki bu ağır yükten kurtulmaya çalışır. Söylence bu ya sazlar büyüdüğünde her yel estiğinde bütün Frigya’ya yayar.
Her Tuttuğu Altın Olan Midas
Diğer mitolojik söylene ise Midas’ın kara mizah hikayelerini aratmayan ” Her tuttuğunun altına dönüşmesi” olayıdır. Hikaye, Dionisos’u ararken kaybolan Silenos’u bulan köylülerin onu Kral Midas’a götürmeleri ile başlar. Midas, Silenos’u on gün on gece boyunca yedirir, içirir. On günün sonunda Kral Midas onu Dionisos’u götürür. Buna çok sevinen Dionisos, Kral Midas’ı ödüllendirmek ister ve “Dile benden ne dilersen?” der.
Bu cömert teklife Midas’ı fazla düşünmeden verdiği “Her dokunduğum şeyin altın olmasını istiyorum” dileği, başına geleceklerinin habercisi olmuş. Kral Midas’ı isteği hemen yerine getirilir. Buna çok sevinen Midas kısa sürede içine düştüğü vahim durumu anlar; yemek yiyemez, kızına dokunamaz olur çünkü her dokunduğu şey altına dönüşmekteymiş. Bunun üzerine Dionisos’un yanına giden Midas bu büyüyü bozmasını rica eder. Dionisos ise “Sardes’e git., Paktoslos Irmağı’nın kaynağında yıkan, o zaman büyü bozulur” der. Kral Midas, günümüzdeki ismi Gediz olan Paktoslos Irmağı’ nda yıkanarak büyüden arınır ve normal yaşamına geri döner.
Bu iki efsane Kral Midas’ın dünyaca bilinen efsanelerinden.
Friglerin günümüze taşıyan simgelerden biri de “Frig şapkası” dır. Çizgifilm karakterlerinden bildiğimiz Şirinler’in başında gördüğümüz bu şapka aslında Frigler’den Avrupa’ya geçmiş.
Frigler çok tanrıya inanmışlar ve en önemli tanrıları ana Tanrıça Matar’mış.(Kibele;Kybele). Yazı olarak da Fenike harflerini kullanmışlar.
Okuduğunuz efsanelerden ve bir kaç bilgiden sonra gezdiğim yerlere geri dönecek olursak keşif rotam ilk önce Döğer tarafında bulunan Asar Kaya yerleşime ilerleyerek başladık. Buraya gelene kadar bir kaya oluşumları arasında ilerledik ve vardığımız zaman Arog filminin burada çekilmiş olduğunu öğrendik.
Asar Kaya yerleşim amaçlı inşa edilmiş. Güney tarafındaki alt odalardan girilerek birbirine bağlantılı olan üst kat odalara çıkılıyormuş ama biz çıkamadık açıkcası. O zamanlar nasıl çıkmışlar hayret ediyor insan.Burada sunak ve kurban kesim yerleri bulunmakta.
Biz buradan Emre gölü tarafına geçtik. Emre gölü yolu üzerinde buluna bir kaya manastırı gördük yol üzerinde.
Bu manastırın ismi Memeç Kaya Kilisesi olarak bilinmekte ve Arog filminin bir başka yerim yeri noktası olmuş burası.
Buradan Emre gölüne geçtiğimizde bir sosyal tesisin içinden ilerleyerek gölün manzarasına şahit olduk. Göl 5 kilometrekarelik bir alana sahip olmakla birlikte çevresinde de sıkça kaya üzerlerinde yazılara rastlayabilirsiniz.
Hızımızı hiç kesmeden Ayazini tarafına geçiyoruz. Ayazin Köyü giriş yolunun hemen sol tarafından kalan büyük bir kilise mevcut. Bu kilisenin içinde tırmanış gerçekleştirebildim. Oldukça keyifliydi. Ellerim ve ayaklarımla bir tırmanış yapmıştım ama inişi o kadar kolaylı olmadı ama yine de güzeldi. Karşı tarafında Avdalaz Kalesi var.
Tüf kayalara oyulmuş çok katlı ve çok odalı sarnıçlı bir kütlesi olup yerleşim yeri olarak kullanılmış. Biz bir kaç yeri gezdikten sonra merkeze geri döndük.
Afyonkarahisar’da bulunan Frig Vadileri’e ulaşım
Eğer aracınız yoksa;
- Afyonkarahisar’dan 32 km uzaklıktaki Ayazini’ye minibüsler vasıtasıyla gidebilirsiniz. Minibüsler garajdan kalkmaktadır.
- Afyonkarahisar’da ki Frig yolunun başlangıç noktasına olan 35 km uzaklıktaki Seydiler tarafına da garajdan minübüs ile ulaşım sağlayabilirsiniz.
- Merkezden uzak kalan İhsaniye ve Döğer tarafına ise trenle ulaşmak daha kolay olacaktır. Bir sabah bir öğlen olarak gündwn iki seferi mevcuttur. İhsaniye tarafına ayriyetten garajdan kalkan minübüslerle de ulaşımı sağlayabilirsiniz.
Eğer aracınız var ise ;
Afyonkarahisar’da yaklaşık 50 km uzaklıkta kuzeyinde bulunan Döğer mevkisinden başlayarak gezebilirsiniz. Buraya D665 karayolunun kuzeyinde olan Eskişehir’e doğru ilerleyin ve 22 km sonra Gazlıgöl tarafından sola dönün.
İhsaniye tarafını geçtikten sonra tabelalar sizi 20 km ye yakın daha götürecek sizi. Kasabanın merkezinde Döğer Kervansarayı sizi karşılayacak. Tarihi 1434 yılına kadar uzanır. Eğer kapısı kilitliyse karşısındaki belediye binasından anahtarı isteyebilirsiniz. Döğer’den gidilecek yerler açıcı dan üç seçenek mevcut.
Birincisi kuzeyinden 4 km devam edip Asar kalesini gezip dönebilirsiniz.
İkincisi sağ tarafından 6 km ilerisindeki Emre gölüne doğru yol alıp oradaki sosyal tesislerde mola verebilirsiniz. Emre gölünün girişine girmeden hemen sol tarafında Memaç kayalıkları ve Kilisesi dikkatinizi çekecektir. Tesisten kano kiralayarak gölde kanıya binebilir veya atv kiralayarak Frig Vadilerinde Atv safari yapmanız mümkün. Emre gölü çevresinde Frigler’den kalma yazı anıtlarıyla karşılaşabilirsiniz. Buradan tekrar Döğer tarafına geri dönebilirsiniz.
Üçüncü seçenek ise sizi tepede bekleyen Yunus Emre tekkesinin ve merdiven gibi oluşumlardan meydana gelen kaya kütlesi olan Kırk Merdiven kayalıklarına götürür.
Bundan sonra da İhsaniye tarafına geçip oradan peri bacaklarını andıran kaya oluşumlarının olduğu Bayramaliler ve Üçlerkayasına gidebilirsiniz.
Bayramalilerden sonra Göynüş Vadisi’ne gitmek için Eskişehir Afyonkarahisar karayoluna 2 km yürüyüş mesafesini ilerleyebilirsiniz. Vadide Friglerin aslan figürleriyle bezenmiş Aslantaş, Yılantaş ve Maltaş anıtlarını gözlemleyebilir ve tekrar karayoluna dönüp Ayazini Belediyesine yola koyulursunuz. Buradaki kasabanın merkezinde kalan Şerife Bacı’nın yerinde gözleme ve ayran midenizi doyurabilirsiniz. Ayazini girişinde yer alan Metropolis’ de bir kaya yerleşimini ziyaret edebilirsiniz.
Bu rota sizin bir gününüzü rahat alır. Buradan 30 km ilerisinde kalan Seydiler tarafına da ayrıyetten gezi düzenleyebilirsiniz.
Gezilecek Yerler Listesi (Detaylı)
Seydiler tarafında;
Kaya mezarları
Seydiler Kalesi
Kuztepe Peribacaları
Kırkinler Mağarası
Selimiye tarafında;
Selimiye Mezar odaları
İkizinler
Ayazini tarafında;
Kilise
Avdalas Kalesi
Peri Bacaları
Deliktaş
Kumcaboğaz anıtı
Maltaş anıtı
Yılantaş anıtı
Aslantaş anıtı
Köhnüş vadisi
Demirli tarafında;
Demirli Kale
Peri bacaları
Frig vadisi
Basamaktaşı
Burmeç Anıtı
Üçlerkayası etrafında;
Emre gölü
Büyük Kapıkaya Anıtı
Aslankaya Anıtı
Küçük Kapıkaya Anıtı
Memeç kayalıkları (kilise)
Urumkuş Yaylası
Döğer tarafında;
Alasma Peribacaları
Asar Kale
Tomsu Kaya yerleşimi
Merkeze 60 km uzaklık çevresinde bulunan turistik noktalar buralar. Benim ilk izlenimlerimde ortaya çıkan bilgilerim bunlar oldu. Umarım bir gün sizde buraları keşfeder olursunuz.
